બેલ ફળ: આયુર્વેદની ભેટ, અલ્સરેટિવ કોલાઈટિસ માટે કુદરતી રાહત
આયુર્વેદ વિશેષજ્ઞ – ડૉ. હરીશ વર્મા
અલ્સરેટિવ કોલાઈટિસ એ એક જટિલ અને લાંબાગાળાનું ઇન્ફ્લેમેટરી બાવેલ ડિસઓર્ડર (IBD) છે, જે મુખ્યત્વે મોટી આંખ (કોલન) ની અંદરની પડતીને અસર કરે છે. આ રોગ માત્ર પાચન તંત્ર સુધી મર્યાદિત નથી રહેતો, પરંતુ વ્યક્તિના સમગ્ર જીવનની ગુણવત્તા પર ગંભીર અસર કરે છે. આ રોગના સામાન્ય લક્ષણોમાં વારંવાર લોહીવાળા દસ્ત, પેટમાં દઝકાર કે ક્રેમ્પ, જલદી શૌચ જવાની ઇચ્છા, વજનમાં ઘટાડો, થાક, એનિમિયા, મોઢામાં છાળા, અપીકરણ અને ક્યારેક તાવ પણ શામેલ છે.
આ રોગનો નિદાન મોટાભાગે કોલોનોટેસ્કોપી દ્વારા કરવામાં આવે છે, જેના માધ્યમથી તેને ક્રોહન રોગ જેવા અન્ય આંતરડાના રોગોથી અલગ કરી શકાય છે. આધુનિક ચિકિત્સા ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર પ્રગતિ છતાં, હજુ સુધી અલ્સરેટિવ કોલાઈટિસ માટે કોઈ સ્થાયી ઈલાજ મળ્યો નથી. આવા સમયમાં, ભારતની પ્રાચીન ચિકિત્સા પદ્ધતિ — આયુર્વેદ — એક આશાસ્પદ વિકલ્પ તરીકે આગળ આવી છે.
કેનેડા સ્થિત ‘કેનેડિયન કોલેજ ઑફ આયુર્વેદા એન્ડ યોગ’ના પ્રમુખ અને જાણીતા આયુર્વેદાચાર્ય ડૉ. હરીશ વર્મા એ આ દિશામાં મહત્ત્વપૂર્ણ સંશોધન કર્યું છે. તાજેતરમાં આયોજિત એક વેબિનાર દરમિયાન તેમણે જણાવ્યું હતું કે અલ્સરેટિવ કોલાઈટિસ હકીકતમાં એક ઑટોઇમ્યુન રોગ છે, જેમાં શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ભુલથી પોતાનાં કોલનના કોષો પર હુમલો કરે છે, જેના પરિણામે સતત સોજો અને અલ્સર થાય છે.
એલોપેથિક ઉપચારની મર્યાદાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, ડૉ. વર્માએ વર્ષોથી સંશોધન કરીને એક વિશિષ્ટ હર્બલ ફોર્મ્યુલા વિકસાવ્યો છે, જેના મુખ્ય ઘટક છે — બેલ ફળ (Aegle marmelos). આ ફળ તેના ઔષધિય ગુણધર્મો માટે સદીઓથી આયુર્વેદમાં જાણીતું છે. બેલના ગૂદામાં અન્ય ઔષધીય વનસ્પતિઓના સંતુલિત મિશ્રણ સાથે તૈયાર કરાયેલ આ ઉપચાર અલ્સરેટિવ કોલાઈટિસના લક્ષણોને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરે છે અને લાંબાગાળાના સંચાલનમાં પણ મદદરૂપ થાય છે.
ડૉ. વર્મા જણાવે છે કે આ રોગનો ખોટો નિદાન ઘણીવાર તેને લોહીવાળી પાઇલ્સ સમજી લેવાથી થાય છે, જેના કારણે ઘણાં દર્દીઓ ખોટા ઈલાજમાં ફસાઈ જાય છે. તેમનો આ આયુર્વેદિક ફોર્મ્યુલા અત્યાર સુધીમાં 20,000થી વધુ દર્દીઓ સુધી પહોંચી ચૂક્યો છે, જેમાંથી ઘણાં લોકો હવે લક્ષણમુક્ત જીવન જીવી રહ્યા છે.
આ હર્બલ ઉપચારની વિશેષતા એ છે કે તે માત્ર અસરકારક જ નથી, પણ સલામત અને સરળતાથી ઉપલબ્ધ પણ છે. જ્યાં એલોપેથિક દવાઓના ઘણા ઋણફળો જોવા મળે છે, ત્યાં બેલ આધારિત આ ઔષધિ કોઈ જાણીતો દૂષ્પ્રભાવ બતાવતી નથી અને ખર્ચની દ્રષ્ટિએ પણ ખૂબ જ અનુકૂળ છે.
દર્દીઓને માર્ગદર્શન આપવા માટે એક સમર્પિત હેલ્પલાઇન (9910672020) પણ કાર્યરત રાખવામાં આવી છે।
આજના સમયમાં જ્યારે વિશ્વભર કુદરતી અને સંકલિત ચિકિત્સા પદ્ધતિઓમાં રુચિ વધી રહી છે, ત્યારે આયુર્વેદ જેવાં પરંપરાગત જ્ઞાનની સમયસૂચિતતા અને અસરકારકતા વધુને વધુ સ્પષ્ટ બની રહી છે. બેલ ફળ આધારિત આ ઉપચાર ન માત્ર અલ્સરેટિવ કોલાઈટિસ જેવી મુશ્કેલ બીમારી સામે આશાનો કિરણ છે, પરંતુ તે આયુર્વેદના પુનરુત્થાનની એક સશક્ત ઉદાહરણ પણ બની ગયું છે।
