11 જાન્યુઆરીના રોજ ઇન્સ્યુલિનની શોધ અને ઉપયોગના 100 વર્ષની ઉજવણી-વિશ્વભરમાં લાખો લોકોના જીવન બચાવે છે
આજથી લગભગ 100 વર્ષ પહેલાં બાળકના જીવન બચાવનારા ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ ઇન્સ્યુલિનની શોધ કેનેડામાં લિયોનાર્ડ થોમ્પસનને 11મી જાન્યુઆરી 1922ના રોજની શોધ અને તેના પ્રથમ ઉપયોગે સમગ્ર વિશ્વમાં ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોનું ભાગ્ય બદલી નાખ્યું. બેન્ટિંગ, બેસ્ટ, મેક્લિઓડ અને કોલિપની ટીમને ઈતિહાસની સૌથી મહત્વપૂર્ણ તબીબી શોધમાંની એક માટે પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.
ઇન્સ્યુલિન એ સુગરને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત કરવા માટે જવાબદાર હોર્મોન છે અને ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસમાં તેની સંપૂર્ણ ઉણપ છે અને પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસમાં તેની ઉણપ પ્રમાણમાં છે. પ્રકાર 1 અને પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકો માટે લોહીમાં શર્કરાના ઉચ્ચ અને નીચાને વધુ સારી રીતે નિયંત્રિત કરવા માટે માનવ ઇન્સ્યુલિનની વ્યાવસાયિક ઉપલબ્ધતાથી માંડીને સંશોધિત ડિઝાઇનર ઇન્સ્યુલિન સુધી, છેલ્લી સદીમાં ઇન્સ્યુલિનનો વિકાસ થયો છે. ઇન્સ્યુલિન ડિલિવરી ફરીથી વાપરી શકાય તેવી કાચની સિરીંજ અને મોટી સોયથી લઈને નિકાલજોગ સિરીંજ, 4 મીમી સોયવાળા પેન ઉપકરણો અને સતત ઇન્સ્યુલિન ડિલિવરી માટે ઇન્સ્યુલિન પંપ સુધી ઘણી લાંબી મજલ કાપી છે. આજે, સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લાખો લોકો માટે ઇન્સ્યુલિન એ જીવનનું અમૃત છે. પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતી વ્યક્તિઓને પણ ટૂંકા કે લાંબા ગાળા માટે તેમની મૌખિક દવાઓ સાથે ઇન્સ્યુલિનની જરૂર પડે છે અને તે ડાયાબિટીસની લાંબા ગાળાની ગૂંચવણોને રોકવામાં મદદ કરે છે.
રિસર્ચ સોસાયટી ઓફ સ્ટડી ફોર ડાયાબિટીસ ઈન ઇન્ડિયા (RSSDI) ના પ્રમુખ ડૉ. વસંત કુમાર કહે છે, “ઇન્સ્યુલિન એ ચમત્કારિક દવા છે. જે ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લાખો લોકોના જીવન બચાવે છે.” આજે પણ ભારતભરમાં ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ ધરાવતા ઘણા બાળકો તેમના જીવનને ગુમાવે છે અથવા ડાયાબિટીક કીટોએસિડોસિસને કારણે ઇન્સ્યુલિન બંધ કરવાના પરિણામે તેમના જીવનને ગુમાવે છે અથવા અમુક લોકો દ્વારા ખોટા માર્ગદર્શનને કારણે ઇન્સ્યુલિન બંધ કરે છે.
મુંબઈ ડાયાબિટીસ કેર ફાઉન્ડેશન (MDCF) ના ડૉ. મનોજ ચાવલા અને ડૉ. પૂર્વી ચાવલા વિવિધ તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને યોગ્ય ઇન્સ્યુલિન તકનીક અને બ્લડ સુગરનું નિરીક્ષણ કરવા માટે યોગ્ય તાલીમની જરૂરિયાતમાં માને છે. સન્સ્થાનો ચિકિત્સકો અને દર્દીઓ માટે એકસરખું ઇન્સ્યુલિનના ઉપયોગ પર નિયમિત તાલીમ કાર્યક્રમ ચલાવે છે અને ઇન્સ્યુલિનની સબસિડી/મફત ઉપલબ્ધતા અને ગ્લુકોઝ મીટર અને જીસીએમ જેવા દેખરેખના માધ્યમો જ્યાં સૂચવ્યા હોય ત્યાં સપોર્ટ કરે છે. “ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસ ધરાવતા કોઈપણ બાળકને ક્યારેય ઈન્સ્યુલિન અને તેના ફાયદાઓથી વંચિત ન રહેવું જોઈએ” એ રિસર્ચ સોસાયટી ઓફ સ્ટડી ફોર ડાયાબિટીસ ઈન ઇન્ડિયાના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ડૉ. બંશી સાબૂનું માનવું છે.
તેથી જ્યારે તેઓ ઇન્સ્યુલિનની શોધની શતાબ્દીની ઉજવણી કરે છે, ત્યારે કોઈને ખ્યાલ આવે છે કે આપણે ડાયાબિટીસ અને તેની ગૂંચવણોના નિવારણ અને વધુ અસરકારક સંચાલન તરફ આગળ વધવાનું છે.
